Obstipatie.

 

Wat is obstipatie?

Obstipatie (een moeilijke stoelgang, verstopping) is een darmprobleem waar veel Nederlanders mee te maken krijgen. Bij obstipatie gaat iemand minder vaak naar het toilet dan normaal en is de ontlasting droger en harder dan gebruikelijk. Overigens varieert een normale stoelgang van 2 maal per week ontlasting tot 2 maal per dag. De klachten gaan vaak samen met buikpijn en krampen of een opgeblazen gevoel. Sommige mensen krijgen last van aambeien of ‘overloopdiarree’ (zie kopje 'De meest voorkomende klachten'). Ernstige complicaties zoals verzakking (prolaps) en darmafsluiting zijn zeer zeldzaam. 
Bij veel mensen gaan de problemen vanzelf weer over binnen 2 weken, maar bij sommige mensen blijven de klachten steeds terugkomen. Er kan dan sprake zijn van ‘chronische obstipatie’ wat ook wel ‘constipatie’ wordt genoemd.

 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Oorzaak en gevolg van obstipatie. 

 

De gevolgen van obstipatie

Wanneer afgewerkte voedingsresten te langzaam door de dikke darm gaan, wordt er meer vocht aan onttrokken dan normaal. Hierdoor wordt de ontlasting droger en harder en kan verstopping ontstaan, aldus documentatie van de Maag Lever Darm stichting. Zo hopen voedselresten zich op in de dikke darm en komt er een rottingsproces op gang. Het gevolg hiervan is dat schadelijke en toxische stoffen die normaal dezelfde dag nog uit je lichaam verdwenen zijn, nu langer in het lichaam blijven. Of ze komen via de bloedbaan in het lichaam terecht. Hierdoor stapelen afvalstoffen in het lichaam zich op en dat belast de lever en ook de darm zelf. De darm wordt door de verstopping onvoldoende gereinigd. Je kunt hierdoor bijvoorbeeld last krijgen van lusteloosheid, vermoeidheid een onzuivere huid en een lage weerstand.

Er zijn geen vaste regels voor het aantal keren dat je ontlasting zou moeten hebben. Er wordt wel gesproken over verstopping bij minder dan één keer per dag naar het toilet. Meerdere darmbewegingen per dag zijn normaal. Gemiddeld wordt 100 tot 150 gram ontlasting per dag met een frequentie van één (tot maximaal drie keer) per dag als normaal beschouwd. Al gaat dit maar op voor 50% van de mensen. Wanneer je het lichaam wilt reinigen, is een goed dagritme belangrijk om die afvalstoffen ook kwijt te raken.

 

Obstipatie oorzaken

-  Een van de meest voorkomende oorzaken van verstopping is een tekort aan vezels. Vezels stimuleren de darmbeweging en zijn nodig voor een gezonde spijsvertering en stoelgang. In de darm werken vezels als een soort spons en nemen ze water op. Hierdoor zorgen ze ervoor dat ontlasting zacht en soepel blijft. Gemiddeld hebben we zeker rond de 30 gram tot 40 gram per dag nodig. Volgens de Gezondheidsraad krijgt slechts 5 tot 10% van de Nederlandse bevolking genoeg vezels binnen. Gemiddeld maar 18 tot 23 gram. Te weinig vezels in voeding kan nog veel meer gevolgen hebben voor onze gezondheid. Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft in 2012 een artikel gepubliceerd waarin zij stellen dat het risico op darmkanker verlaagd kan worden door een gezonde voeding en leefstijl. Dat is de conclusie op basis van onderzoeksanalyses in het kader van het Continuous Update Project (CUP), een baanbrekend project van het World Cancer Research Fund netwerk. In dit project wordt al het wetenschappelijk bewijs naar het verband tussen voeding, voedingspatroon, lichaamsvet, lichaamsbeweging en de kans op kanker continu bijgewerkt met nieuwe onderzoeksresultaten. Een update vanuit het Continuous Update Project heeft bevestigd dat het risico op darmkanker verlaagd kan worden door minder rood vlees en geen bewerkt vlees te eten, geen of minder alcohol te drinken, regelmatig te bewegen en een gezond gewicht te behouden. Het bewijs dat een voedingspatroon rijk aan vezels het risico op darmkanker kan verlagen is niet langer waarschijnlijk maar overtuigend, aldus het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Zij adviseren dan ook om veel vezelrijke producten zoals groente, fruit en peulvruchten te eten om het risico op darmkanker te verlagen.

 

- Volgens documentatie van Nederlands huisartsen genootschap is voldoende vochtinname belangrijk bij obstipatie, ook al is de wetenschappelijke onderbouwing hiervoor nog beperkt. Voor volwassenen adviseren zij 1,5 tot 2 liter vocht per dag. Voldoende water drinken is nodig voor een soepele ontlasting en een soepele stoelgang. Te weinig drinken kan harde en droge ontlasting veroorzaken.

 

-  Stress kan obstipatie veroorzaken en verergeren, net als heftige emoties of psychische problemen. Om optimaal je voeding te kunnen verteren is het belangrijk om ontspannen te zijn. Stress heeft een belangrijke invloed op het milieu in de darmen. Zodra je last hebt van stress zal de zuurtegraad (pH-waarde) in je spijsverteringskanaal veranderen, zo schrijven Shelley Young & Robert Young in hun boek The pH-miracle: Balance your diet, reclaim your health. Als je af en toe last hebt van stress, bijvoorbeeld wanneer je onder druk staat voor een examen of belangrijk evenement, kan je lichaam die stress makkelijk opvangen, en zodra de stress is verdwenen zal de zuurtegraad in je lichaam ook snel weer herstellen naar een normaal niveau. Bij mensen met chronische stress of spanning krijgt de zuurtegraad geen kans om zich te herstellen en kan de pH-waarde in je spijsverteringsstelsel zorgen voor allerlei klachten waaronder ook irritatie en ontstekingen, aldus Young & Young. Bovendien kunnen stresshormonen het gevoel dat je naar de wc moet verminderen, waardoor je minder snel naar de wc gaat en ontlasting langer in de darmen blijft. Spanning in het leven vertaalt zich naar ‘gespannen’ darmen.

 

-  Regelmatig bewegen is noodzakelijk voor een goede werking van de darmen. Lichaamsbeweging stimuleert namelijk ook de bewegingen van de darmen. Als je weinig beweegt, beweegt de darm ook minder. Hierdoor blijft ontlasting langer in de dikke darm dan nodig en kan verstopping ontstaan. Wetenschappelijk is dit nog niet heel stevig onderbouwd, er zijn wel een aantal onderzoeken die een gunstig effect aantonen (zoals De Schryver et al. 2005). Het is interessant dat de Maag Lever Darm stichting een verkeerd gebruik van de bekkenbodemspieren ook als mogelijke oorzaak voor verstopping aangeeft. De bekkenbodem is de spiergroep die ervoor zorgt dat we ontlasting en urine kunnen ophouden en ‘kwijt raken’. Ook bij het persen gebruiken we de bekkenbodemspieren. Als je moeite hebt de bekkenbodemspieren te ontspannen, kan verstopping ontstaan.

 

-  Bepaalde medicijnen kunnen ook een grote invloed hebben op de stoelgang. Sommige medicijnen hebben obstipatie als bijwerking, denk hiervoor bijvoorbeeld aan ijzerpreparaten, bepaalde antidepressiva, anti-epileptica en antiparkinsonmedicatie, aldus het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorgt CBO in 2009). Sommige ziektes kunnen verstopping veroorzaken, denk bijvoorbeeld aan prikkelbare darm syndroom of andere darmziektes, een traag werkende schildklier of diabetes.

 

-  Naar de signalen van je lichaam luisteren is belangrijk als je gevoelig bent voor verstopping. Het negeren van aandrang kan voor een droge en harde ontlasting zorgen. Als je ontlasting te lang ophoudt en het gevoel van aandrang negeert, blijft de ontlasting langer in de dikke darm. Er wordt vocht onttrokken doordat er te lang wordt gewacht en zo wordt de ontlasting op elkaar geperst.

 

- Sommige mensen krijgen last van hun buik na het eten van zuivelproducten. Vaak is er dan sprake van lactose-intolerantie. Mensen missen dan het enzym dat de stof lactose omzet in glucose en galactose, en dan blijft lactose in de darm waardoor er snel veel vocht uit de ontlasting wordt onttrokken.

 

advies

In het algemeen zijn er een aantal adviezen waar je goed rekening mee kunt houden als je last hebt van obstipatie. Eet regelmatig en sla geen maaltijden over, ontbijten brengt de spijsvertering op gang. Drink twee liter vocht per dag. Begin de dag bijvoorbeeld met twee glazen lauw water op de nuchtere maag om de darmwerking op gang te helpen. Vermijd alcohol en dranken met cafeïne zoals koffie omdat deze juist vocht onttrekken uit het lichaam. Beweeg voldoende, zoals volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen: bij voorkeur alle dagen van de week een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit. Zeker als je een kantoorbaan hebt of een andere baan waarbij je de hele dag zit, is het belangrijk om regelmatig even op te staan en te bewegen voor een optimaal werkende stoelgang. Effectief omgaan met stress, voldoende balans tussen werk en privé en wellicht iets van meditatie of yoga helpt ook om klachten te voorkomen en verminderen. Gebruik liever geen laxeermiddelen, omdat deze de oorzaak van verstopping niet wegnemen. De darmen worden daarvan mogelijk juist ‘lui’ waardoor ze in de toekomst juist eerder kunnen gaan verstoppen.

Schakel een diëtiste in bij Obstipatie.

 

 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Advies en begeleiding van mz-er. 

 

Lichamelijk advies, begeleiding van MZ -er:

 Voorkomen: 

Om het te voorkomen moet je de cliënten goede voeding geven.

Hieronder volgt een aantal tips die kunnen helpen obstipatie, een moeilijke stoelgang, tevoorkomen:

  • Ontbijten: Dit helpt de darmbewegingen te stimuleren
  • Neem de tijd om naar het toilet te gaan: je kunt het beste ‘s ochtends vroeg gaan of 30 minuten na een maaltijd. Zorg ervoor dat je voldoende tijd hebt om je darmen te legen en voldoende privacy om je echt op je gemak te voelen tijdens de toiletgang.
  • Drink voldoende: je moet ten minste 1.2 liter per dag (6-8 glazen) – dit zorgt voor een goed werkend spijsverteringskanaal en zachte ontlasting. Matig met drank die caffeïne bevat en ga over op water, kruidenthee, soep of verdunde sappen.
  • Eet 18-30 gram vezels per dag: je hebt vezels nodig als massa om ontlasting te vormen – ze absorberen water en houden de ontlasting zacht. Streef ernaar om 5 porties groenten en fruit per dag te eten, plus vezelrijke voeding tijdens elke maaltijd. Voeding die veel vezels bevat is o.a. volkoren brood, pasta, rijst of volkoren cornflakes.
  • Beweeg regelmatig: slechts 30 minuten lichamelijke inspanning per dag helpt eenregelmatige stoelgang te ontwikkelen. Denk aan bijvoorbeeld een stevige wandeling of zwemmen.
  • Ga naar de huisarts indien medicijnen tot verstopping leiden: de huisarts kan de dosering aanpassen of een ander medicijn voorschrijven.
  • Eet fruit of drink sappen die sorbitol bevatten: bv pruimen of gedroogde abrikozen. Overdrijf niet, want ze kunnen namelijk een sterke invloed hebben.
  • Onderdruk de behoefte om naar het toilet te gaan niet: dat kan namelijk leiden tot het uitdrogen van de ontlasting en tot obstipatie wanneer dat te vaak gebeurt.
  • Houd de mate van stress onder controle en leer te ontspannen: stress en veranderingen ten opzichte van de dagelijkse routine kunnen van invloed zijn op de stoelgang.

 Genezen: 

 als mzer kun je niet heel veel doen aan de genezing. Je met een diëtiste inschakelen die een schema voor voeding op kan stellen. Als mzer moet je er voor zorgen dat de client zich houd aan het schema

 

sociaal advies, begeleiding van MZ - er:

er is een kans dat de mensen niet meer in contact met anderen mensen willen komen. Omdat ze bijvoorbeeld veel scheten moeten laten. En zich daar voor schamen.

Praat hier over met de cliënt.

 

psychisch advies, begeleiding van MZ - er. 

Maak het probleem bespreekbaar met de cliënt. De cliënt zal zich misschien schamen. Maak de cliënt duidelijk dat er niks voor is om te schamen en het een heel normaal en veel voorkomend probleem is.  

 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Filmpje voor meer infomatie 

Een filmpje hoe je als MZ-er een Buikmassage kunt geven aan een cliënt om de stoelgang te stimuleren en obstipatie te voorkomen.